A opinião de ...

Nun queremos la corta… nun queremos acá la barraige”. Telmo Ferraz, L lhodo i las streilhas

Estas palabras que l Padre Telmo screbiu, an mirandés, apanhadas de la boca de d’ua tie mirandesa, fazírun-me, durante muitos anhos, pensar i maginar. Pensaba you subre quien serie aqueilha “profetiza” – ye assi que l Padre Telmo la trata –, que fuorça tenerie drento deilha para se poner delantre de ls “angenheiros” i ls fazer quedar “an sentido”. Maginaba you que fusse ua tie einorme, cun la fuorça d’un gigante, ua cara chena d’angúrrias que la fuorça de las sues rezones fazie mais respeitables i fondas.
Aqueilha tie, naquel tiempo, nun querie acá la barraige.
Porquei? Que miedos tenerie? Que grimas i temores tan grandes serien aqueilhes que la fazien agigantar-se, demudándo-se an colosso porque la corta de l sou riu le pedie q’assi fazisse?
De garoto, inda you oubi que la lhetrecidade, aqueilha que passaba puls filos i ls grandes postes al redor destas tierras, habie d’un die queimar la tierra. L mundo ampeçou cun auga i acabará cun l fogo, dezien ls antigos. Talbeç fusse esse miedo de l fogo eiterno, de l mundo ardendo nas chamas anfernales, q’aqueilha tie mirandesa tenie cun eilha i la lhebaba a poner-se delantre de ls “angenheiros” i a nun querer acá la barraige! Ou serie l miedo de ber l sou riu çfigurado, adomado i muorto, deixando de ser capaç de se demudar segundo las staçones − brabiu quando l’auga l’anchie las benas, queto i calhado quando las chicharras le cantában las cantigas de Berano – para se tornar nua lhagona d’augas paradas, detebidas i zanimadas?
Datrás, quando l’auga corrie lhibremente antre las peinhas, habie cachoneiras, habie anguilas, habie peixes, habie bruído, habie bida. Al lhargo de melhones d’anhos l riu, drumindo cun las piedras, fizo la sue cama, fui scarbando, ansinándo-mos que nun hai fuorça cumo la buntade i la pacéncia.
Apuis bieno la corta. La barraige. Troixo muita cousa buona: lhuç (lhetrecidade), stradas, giente… demudou i melhorou la forma de bibir de las pessonas, subretodo aqueilhas que menos tenien i q’ancuntrórun, nas barraiges, la merecida dignidade houmana, cunseguida cun la fuorça i l sudor de l sou trabalho. Pa la poner de pie, muitos morrírun tamien. De fame, de males, de zastres, de maleitas, cumo Antonho, l martelheiro que l Padre Telmo ancuntrou, na cama, aguemitando sangre, apuis d’haber ajudado “a fazer l lucro d’alguas Cumpanhies”.
L riu fui adomado. Las cachoneiras calhórun-se. Las anguilas i outros peixes fúrun morrendo, por falta d’aire ou por nun séren capazes d’atrabessar “las cortas”, ou seia, por habéren sido puostos fuora d’un mundo q’era deilhes mas que deixou de ser. L home ye l berdadeiro rei de ls animales. Ye el manda, q’ampon, que mata, se neçairo fur.
Passados tantos anhos, apuis que l riu i la boç de la tie yá se calhórun, tamien ls nuossos miedos deixórun de fazer sentido. Hoije, nós queremos acá las cortas. Queremos acá las barraiges. Daprendimos a bibir cun eilhas. Sabemos que l riu, cun la sue pacéncia, há-de un die tornar a tener cachoneiras i há-de un die tornar a ser libre. Mas la boç daqueilha tie nun se tornará a oubir. Diluiu-se, zfízo-se na risa de ls angenheiros que l’achórun tanta graça que repetírun a modos de caçoada: “Nun queremos acá la corta! Nun queremos acá la barraige”!
Mas nós, que queremos acá la barraige, que nun tenemos miedo nien de la corta nien de la lhetrecidade, tenemos l’oubrigaçon de nun mos rir de la boç daqueilha tie. Tenemos l’oubrigaçon de dezir que queremos justícia na partilha de ls lucros, agora que ls ampregos yá se fúrun i cun eilhes la bida que las barraiges traírun. Queremos justícia pa l riu. Para que la sue auga nun sirba solo para fazer medrar fruitos noutras tierras, mas que deia tamien bida a las peinhas, a las faias i a la giente de la Tierra de Miranda. Para que la muorte d’Antonho, l martelheiro, nun seia solo ua linha, muorta tamien, ne “L lhodo i las streilhas”.

Edição
3800

Assinaturas MDB