A opinião de ...

La pruma braba

“—Él hace muy bien —dijo a esta sazón Sancho Panza—, porque lo que has de dar al mur, dalo al gato, y sacarte ha de cuidado.”
Miguel de Cervantes, Don Quijote, II, 56

Fui al redor de l diminutibos que screbimos la última “Pruma braba”. Mas fui tamien an bulta de la forma “mus” – quien se lhembra de “músculo”? – q’eilha ampeçou a ser magicada i screbida. Ora, isto de las crónicas ye cumo la cunta de las cereijas, ampéça-se i bénen uas atrás de las outras. Por isso, neste dies d’Outonho, dei por mi a pensar noutro eisemplo, bien curjidoso, que ten inda a ber cun aqueilha raiç i tamien cun l diminutibo.
Stou a falar de la palabra “murciegano” – de que tamien registramos, an mirandés, la forma murciego −, un “quiróptero nocturno” bien conhecido, i que por estas alturas de l anho ye mui fácel de ber a las tarchicas, a bolar, al redor de las lhámpadas, a saber d’ua de las sues comidas, ls mosquitos i outra becharada.
La forma, tal cumo la conhecemos hoije an die, benirá de l lhatin “mus, muris”, que quier dezir rato, i “cæcus”, que quier dezir ciego. Por isso, eitimologicamente, un murciegano ye un “rato ciego”. Mas la berdade ye q’an lhatin, l sou chamadeiro era “vespertilio” − querendo dezir páixaro de la nuite −, l que supon que la nuossa palabra fui criada apuis.
Nas lhénguas bezinas de l mirandés ancuntramos, ne l domínio lhionés, formas cumo morciégalo, muricego, murciégalo, murciálago, morcigallo, borraciégano, marianciégano, morranciélago i tamien murciégano, i estas son solo alguas de las muitas bariantes registradas por Jannick Le Men ne l sou menumental “Léxico del leonés actual”. An spanholo, la forma moderna, cunsagrada, ye “murciélago”, habendo-se registrado la metáteze de las sílabas finales ua beç que la forma mais antiga era “murciégalo”.
Mai hai quien suponga l’eijistença d’ua forma proto-remanse *murececulu donde benirie murciegulo i apuis murcielago. Seia cumo fur, aceitando que las formas actuales – seia de l mirandés, seia de l spanholo, para solo falar destas dues – bénen de “mus” i “caeucus”, todas las splicaçones parécen tener alguas eirregularidades eibolutibas indas que, claro stá, todas eilhas possibles.
Outra curjidade q’ancuntramos nesta possible eitimologie ye que tamien eilha, tal cumo las outras palabras de que falemos n’última “Pruma braba”, benindo de *mure(m) ceculu(m), nominatibo de mus caecŭlus, ten la preséncia de l diminutibo caeculus, quier dezir ceguito. I assi, un murciegano serie, nó un “rato ciego”, mas un “rato ceguito”!

Edição
3854

Assinaturas MDB